Œuvre de Victor Horta, qui le dessine en 1905 pour le grossiste en étoffes Charles Waucquez, ce majestueux bâtiment est le dernier témoin de la série de grands magasins conçus par l’architecte. Caractérisé par une exploitation maximale du fer et du verre, il s’élève sur deux niveaux, reliés par une cage d’escalier centrale, sous un toit plat et deux verrières. La structure métallique est apparente et le sol est composé d’une mosaïque de marbre bordée d’un motif floral continu que l’on retrouve dans les vitraux. La façade monumentale, légèrement concave, est réalisée en pierre blanche d’Euville et ses soubassements sont en pierre bleue. L’édifice a connu peu de modifications, hormis l’installation en 1912-1913 de mezzanines au rez-de-chaussée et à l’étage, ainsi que la destruction de la conciergerie en 1950.
Dit werk van Victor Horta, in 1905 ontworpen voor de groothandelaar in stoffen Charles Waucquez, vormt een laatste indrukwekkend getuige van een reeks groothandels die Horta ontworpen heeft. Het gebouw wordt gekenmerkt door een maximaal gebruik van ijzer en glas. De twee verdiepingen worden verbonden door een centrale trapkoker en afgerond met plat dak en twee glazen daken. De ijzerstructuur is zichtbaar en de vloer is opgebouwd uit een marmeren mozaïek bekleed met een bloemenmotief dat terug te vinden is in de glas-in-lood ramen. De monumentale licht concave gevel is gemaakt van witte steen van Euville met een onderbouw van blauwe steen. Het gebouw heeft weinig wijzigingen ondergaan, afgezien van de installatie van mezzanines op de begane grond en boven in 1912-1913, evenals de vernietiging van het conciërgegebouw in 1950.
[Vue de la façade publiée dans la revue L’Emulation, reproduction d’une photographie, 1908, A.V.B., Collection iconographique, F-1537 | Zicht op de gevel gepubliceerd in het tijdschrift L’Emulation, reproductie van een foto, 1908, A.S.B., Iconografische verzameling, F-1537]
[Plan et coupe de la façade, plan, 1905, A.V.B., Travaux publics, TP-21227 | Plan en doorsnede van de gevel, plan, 1905, A.S.B., Openbare werken, TP-21227]
[Détail des grilles en fer forgé à motif de palmettes répétés qui protègent les fenêtres et la porte principale, photographie d’E. Müller, 1985, A.V.B., Collection iconographique, A-4459 | Detail van smeedijzeren roosters met een motief van palmetten die de ramen en de hoofdingang beschermen, foto van E. Müller, 1985, A.S.B., Iconografische verzameling, A-4459]
Après avoir été exproprié de la rue de l’Etuve en raison des travaux pour le prolongement de la rue du Lombard vers la place Saint-Jean, le magasin Waucquez ouvre ses portes en 1906 au n°20 de la rue des Sables. En 1920, à la mort de Charles Waucquez, le magasin est repris par la firme Vertex jusqu’en 1965, date à laquelle le bâtiment est laissé à l’abandon. Classé en 1975 sur proposition de la Commission royale des Monuments et Sites et grâce à l’intervention de l’architecte Jean Delhaye, ancien collaborateur d’Horta, le vieux magasin est finalement racheté par l’Etat belge en 1984 avant d’être rénové par la Régie des Bâtiments en 1988-1989. Ces travaux visent la restauration de l’ensemble du décor architectural, ainsi que le rétablissement des espaces initiaux et leur réaménagement pour les futures fonctions muséales. Le Centre belge de la Bande Dessinée ouvre ses portes en octobre 1989. Il donne un bel exemple de sauvetage et de reconversion du patrimoine architectural bruxellois.
Na de onteigening van het gebouw in de Stoofstraat wegens uitbreidingswerken van de Lombardstraat naar het Sint-Jansplein, opent de winkel Waucquez zijn deuren in 1906 in de Zandstraat 20. Bij het overlijden van Charles Waucquez (1920) word de winkel door de firma Vertex overgenomen totdat zij in 1965 het gebouw verlaten. In 1975 wordt het gebouw geklasserd op voorstel van de Koninklijk Commissie voor Monumenten en Landschappen en door tussenkomst van de architect Jean Delhaye, oud medewerker van Victor Horta. Uiteindelijk wordt de oude winkel in 1984 door de Belgische Staat gekocht. Daarna werd het door de Regie der Gebouwen in 1988-1989 gerenoveerd. De werkzaamheden beoogden het herstel van de gehele architectonische inrichting, evenals de restauratie van de oorspronkelijke ruimten en hun herontwikkeling voor toekomstige museale functies. Het Belgische Stripcentrum opende zijn deuren in oktober 1989. Het geeft een mooi voorbeeld van de redding en reconversie van het Brusselse architectonische erfgoed.
[Plan des piliers métalliques et des rambardes en fer forgé des mezzanines installées à l’étage, plan, 1913, A.V.B., Travaux publics, TP-21227 | Plan van metalen zuilen en smeedijzeren relingen van de mezzanines geïnstalleerd op het gelijkvloers, plan, 1913, A.S.B., Openbare werken, TP-21227]
[Vue de l’entrée et de la cage d’escalier avant leur restauration, carte postale, [ca. 1985], A.V.B., Collection iconographique, W-10188 | Zicht op de ingang en de trapkoker voor de restauratie, postkaart, [ca. 1985], A.S.B., Iconografische verzameling, W-10188]
© Archives de la Ville de Bruxelles | Archief van de Stad Brussel
