On doit à Louis Bertrand un récit complet de l’organisation de la commune de Schaerbeek pendant la Première guerre mondiale. Paru en 1919, son livre « Schaerbeek pendant la guerre » est une véritable mine de renseignements. On y découvre les mesures de ravitaillement qui sont instaurées, les œuvres de secours qui participent à la distribution de vivres et de matériel mais également comment la vie administrative se maintient sous l’occupation allemande. C’est un compte-rendu très précis, émaillé de données chiffrées, tel que peut le faire un échevin des Finances, fonction que Louis Bertrand occupait avant et occupe pendant le conflit.
We hebben aan Louis Bertrand een volledig verhaal over de organisatie van de gemeente Schaarbeek gedurende de Eerste Wereldoorlog te danken. Zijn boek “Schaerbeek pendant la guerre » in 1919 verschenen, is een belangrijke bron van informatie. Daarin ontdekt men de ingevoerde bevoorradingsmaatregelen, de hulpliefdadigheidsinstellingen die in de voorziening van levensmiddelen en materiaal betrokken zijn maar ook hoe het administratieve leven zich onder de Duitse bezetting voortzet. Dit is een duidelijk gedefinieerd verslag met concrete cijfers, dat alleen een schepen van financiën kan opstellen, een functie die Louis Bertrand voor en gedurende het conflict bekleedde.
Louis Bertrand joue un rôle important dans l’essor de Schaerbeek au début du XXe siècle. Né en 1856, de parents ouvriers (son père est marbrier et sa mère journalière), il quitte très tôt l’école et se met à vendre des journaux. Il devient ensuite l’apprenti de son père avant de se tourner vers une carrière de journaliste et de politique. Il fonde le Parti Ouvrier Belge en 1885 et est nommé directeur du journal Le Peuple en 1900. Il est élu conseiller communal et échevin à Schaerbeek en 1895. La même année, il est également élu député. En 1918, une fois la guerre terminée, il reçoit le titre honorifique de Ministre d’État.
Louis Bertrand speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van Schaarbeek in het begin van de 20ste eeuw. In 1856 geboren, van arbeidersouders (zijn vader was marmerwerker en zijn moeder dagloner) verliet hij vroeg zijn school om kranten te verkopen. Daarna werd hij leerling bij zijn vader alvorens zich tot een baan van journalist en politicus te wenden. In 1885 stichtte hij het Belgische Werkliedenpartij en werd directeur van de krant Le Peuple in 1900. In 1895 werd hij als gemeenteraadslid en schepen te Schaarbeek verkozen. Datzelfde jaar werd hij ook kamerlid. In 1918, na het einde van de oorlog, kreeg hij de eretitel van Staatsminister.
L’une des plus grandes réalisations de Louis Bertrand en tant que mandataire communal est certainement la création du Foyer schaerbeekois et ses logements sociaux. Son ami Ernest Vaughan, fondateur du journal L’Aurore, lui écrit le 14 juillet 1927 et dit de lui : Ton échevinat aux finances de Schaerbeek fit de cette commune l’une des plus florissantes de la Belgique et l’une des plus riches en institutions humanitaires en tous genres : écoles, orphelinats, hospices de vieillards, asiles, maisons ouvrières à bon marché, assurances, squares, larges avenues dont l’une porte ton nom (cité dans Louis Bertrand et l’essor de Schaerbeek, Bruxelles, 2000, p. 9). Ceci résume bien l’action de Louis Bertrand à Schaerbeek. Il meurt en 1943 et nous laisse en héritage cette histoire de notre commune sous l’occupation allemande que nous vous présentons ici et dont nous vous livrons quelques extraits.
Een van de grootste realisaties van Louis Bertrand als gemeentevertegenwoordiger is ongetwijfeld de stichting van de Schaarbeekse Haard en zijn sociale huisvesting. Zijn vriend Ernest Vaughan, stichter van de krant L’Aurore, schrijft hem op 14 juli 1927 en zegt over hem:… (citaat uit …) Dat is een goede samenvatting van het ingrijpen van Louis Bertrand in het sociale leven van Schaarbeek. Hij sterft in 1943 en laat ons als erfenis die geschiedenis van onze gemeente onder de Duitse bezetting na, die wij hier zullen voorstellen en waarvan u een paar extracten zult kunnen lezen.
© Archives communales de Schaerbeek | Gemeetearchieven van Schaarbeek