L’Art déco, premier style à bénéficier d’une diffusion mondiale, apparaît dès la fin du XIXème siècle en Belgique, balayant les volutes et les formes organiques de l’Art nouveau. Mais ce sont véritablement les années 1920 qui constitueront la première période faste de ce mouvement stylistique. À Paris, l’Exposition internationale des Arts décoratifs et industriels modernes de 1925 inspirera par ailleurs le nom attribué durant les années 1960 à cette nouvelle esthétique. Nommée par le grand public « style rétro », en réaction à l’Art nouveau, elle sera également appelée Art moderne ou modernisme.
Art deco was de eerste stijl met een wereldwijde uitstraling, dook aan het einde van de 19de eeuw voor het eerst op in België en maakte komaf met de krullen en organische vormen uit de art nouveau. Maar de eerste gloriejaren van deze stijlbeweging waren eigenlijk de jaren twintig van vorige eeuw. De naam die in de jaren 1960 aan deze nieuwe esthetiek werd gegeven, komt overigens van de Internationale Tentoonstelling van Moderne Decoratieve en Industriële Kunsten, of Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes, die in 1925 te Parijs werd georganiseerd. Het grote publiek had het over « retrostijl » als reactie op de art nouveau, maar ook « moderne kunst of modernisme » zijn vaak gebruikte benamingen.
Parmi ses sources d’inspiration, il faut citer en particulier le fauvisme, le cubisme, le constructivisme russe et le futurisme italien. La tendance à l’abstraction, la distorsion des proportions et la simplification des formes caractérisent en définitive le mariage impossible que l’époque toute entière tente de réaliser entre le figuratif, qui l’a précédée, et la géométrie rigoureuse des formes nouvelles de l’ère industrielle.
Inspiratiebronnen waren o.a. het Fauvisme, het Kubisme, het Russische Constructivisme en het Italiaanse Futurisme. De neiging tot abstractie, de vervorming van verhoudingen en de vereenvoudiging van vormen kenmerken uiteindelijk het onmogelijke huwelijk dat men toendertijd probeerde te sluiten tussen het figuratieve dat eraan voorafging en de strakke geometrie van de nieuwe vormen van het industriële tijdperk.
Horta ne va pas échapper à cette évolution de goût et de concept, qui l’accompagne tout au long de son exil aux États-Unis, durant la Première Guerre mondiale. Elle lui suggérera trois œuvres majeures, réalisées dans la seconde moitié de sa carrière : l’hôpital Brugmann, le Palais des Beaux-Arts et la Gare centrale, achevée par l’architecte Maxime Brunfaut, après la mort d’Horta.
Ook Horta ontsnapte niet aan deze evolutie van smaak en concept die hem tijdens zijn ballingschap in de Verenigde Staten tijdens de Eerste Wereldoorlog zou vergezellen. Het leverde hem drie belangrijke realisaties op die hij in de tweede helft van zijn carrière zou maken: het Brugmann-ziekenhuis, het Paleis voor Schone Kunsten en het Centraal Station, dat na zijn dood door architect Maxime Brunfaut zou worden voltooid.
Au cours des trois prochains mois, nous vous invitons à découvrir ce que les archives communales de la Région bruxelloise auront à vous raconter sur l’Art déco.
Bonne lecture.
We nodigen je graag uit te komen ontdekken wat de gemeentelijke archieven van het Brussels Gewest de komende drie maanden te vertellen hebben over de art deco.
Veel leesplezier!
