Albert Eylenbosch, een emblematische figuur in de politiek van Sint-Gillis, was gedurende een kwart eeuw (1971-1995) voorzitter van het OCMW van Sint-Gillis. Hij was gefascineerd door de culturele rijkdom van de gemeente. Eylenbosch richtte, samen met de Schepen van Cultuur en Onderwijs Alain Hutchinson, de vzw “Les Rencontres Saint-Gilloises” op, op verzoek van de toenmalige burgemeester Charles Picqué. Ook het gemeenteraadslid Silvana Pavone had de leiding over de instelling. Toen zij in 1988 het evenement “Parcours d’Artistes” voorstelden, waren de reacties sceptisch. Maar Charles Picqué sponsorde het idee en het werd een compleet succes.
[Journal le Drapeau Rouge, 1988, Archief van het OCMW van Sint-Gillis]
Voor een gemeente als Sint-Gillis ging het erom de middelen en het creatieve potentieel van de gemeente te benadrukken, in plaats van te blijven wijzen op de verschillende moeilijkheden die inherent zijn aan een heterogene, economisch zwakke en sociaal kansarme bevolking. Zo was de eerste uitvoering van het Parcours d’Artistes van 27 mei tot 12 juni 1988 een evenement zowel voor de inwoners van Sint-Gillis als voor de deelnemende kunstenaars. Middelpunt van het project was de openstelling voor het grote publiek van bijna 100 ateliers van kunstenaars die in Sint-Gillis woonden of werkten. Ook de bijna 30 bestaande kunstgalerijen in de gemeente werden erin geïntegreerd. Vincent Van Gogh, in gesprek met zijn broer Theo over Sint-Gillis: “Er zijn plaatsen, zoals er gelukkig overal zijn, waar men zich meer thuis voelt dan elders.”
Bepaalde plaatsen zijn bevoorrecht, hebben een macht over mensen en voorwerpen; dit is het geval met de discrete charme van bepaalde steden in de Provence, de grijze lucht van Honfleur, de verloren kanalen van Brugge. Sint-Gillis is een ontmoeting en komt altijd onverwacht om de hoek kijken. Dit is het gevoel dat Albert Eylenbosch gedurende een paar weekends met iedereen probeerde te delen. Door galeries, ateliers en kunstscholen te ontdekken die deel uitmaken en hebben uitgemaakt van de geschiedenis van de gemeente.
Gedurende drie weekends stelden meer dan 200 kunstenaars, schilders, beeldhouwers, fotografen, grafici, ontwerpers, architecten, stylisten, enz. die in de stad woonden of werkten, hun ateliers open en presenteerden er hun creaties. Sommigen hebben speciaal voor dit evenement werken ontworpen; velen hebben kunstenaars uitgenodigd die buiten Sint-Gillis wonen. Particuliere en openbare sociale en culturele verenigingen hebben bijgedragen aan de opvang van kunstenaars uit Sint-Gillis die behoefte hadden aan ateliers en werkruimten en steun bij de organisatie van creatieve workshops en culturele programma’s.
De belangrijkste moderne kunstgalerijen die bij dit project betrokken zijn, hebben tentoonstellingen voorgesteld waaraan internationaal bekende kunstenaars en jonge ontwerpers konden deelnemen. Bovendien hebben verschillende door de VZW gekozen kunstenaars voor de gelegenheid werken op groot formaat ontworpen. Deze waren tijdens de drie weekends te zien op kruispunten en pleinen van de gemeente, evenals visuele voorstellingen in de parken en op de openbare pleinen.
Door deze actie ter bevordering van de plastische kunsten konden bijna 10.000 mensen, afkomstig uit het hele land en uit landen als Frankrijk en Nederland, nieuwe plaatsen ontdekken langs een 50-tal straten. Ze ontdekten onbekende ontwerpers en herontdekten weinig bekende ontwerpers en jonge talenten. Elke kunstenaar kreeg gedurende de negen dagen van het Parcours tussen de 300 en 1.000 mensen over de vloer. Velen van hen kondigden de verkoop aan van verschillende van hun werken en verkregen contracten met galerijen.
In deze eerste editie bood het “Parcours d’Artistes” een grote diversiteit aan tonen en stijlen van conceptuele kunst. Na het succes van het project werd van 4 tot 20 mei 1990 een tweede editie gehouden als eerbetoon aan de art nouveau. Tijdens de overgang van de 19e naar de 20e eeuw werd een hele traditie van artistieke salons opgebouwd, die leidde tot de oprichting van één van de meest opmerkelijke stadhuizen van het land.
[Affiche voor de promotie van het evenement – 1990, Archief van het OCMW van Sint-Gillis]
[Toegangsbadge voor het Parcours d’Artistes II, Archief van het OCMW van Sint-Gillis]
[Kaart van het Parcours d’Artistes II, Archief van het OCMW van Sint-Gillis]
Het hart van deze evenementen was het Stadhuis, een gebouw dat symbool stond voor de welvaart van Sint-Gillis, versierd door de architect Albert Dumont en de meester-beeldhouwer Julien Dillens. Meer dan 35 kunstenaars hebben hun medewerking verleend aan dit werk, dat iedereen die het bezoekt nog steeds verbaast.. Dit zijn onder andere: Alfred Cluysenaar, Jean-Baptiste De Keyser, Joseph Lambeaux, Fernand Khnopff, Jean-Pierre Braecke enz.
De eerste editie verliep vlekkeloos. De tweede editie werd een media-evenement genoemd omdat een tentoonstelling van Jef Lambeaux werd gehouden onder een door Khnopff beschilderd plafond in het hart van het Stadhuis. De tijd was gekomen voor Sint-Gillis om zich te verzoenen met de zeer duivelse Jef Lambeaux, vertelde Eylenbosch aan de pers.
[Persartikel over de tentoonstelling door Jef Lambeaux, Journal Crédit Communal, 1990, Archief van het OCMW van Sint-Gillis]
Jef Lambeaux woonde lange tijd in Sint-Gillis (1881-1908). Hij vestigde zijn atelier in de Hollestraat, daarna in de Rue du Tyrol (nu Rue Antoine Bréart). Het werd een feest van de hereniging en verzoening van de gemeente met de beeldhouwer, wiens manier van beeldhouwen van het naakt werd bekritiseerd in die tijd, toen sensualiteit nog taboe was… Zijn grote werk “Les Passions humaines”, gemaakt in 1890 in opdracht van Leopold II, werd beschouwd als een voorstelling van exhibitionisme bij de religieuzen.
Lambeaux was niet de enige die erkenning kreeg in Sint-Gillis. Eylenbosch, verantwoordelijke van Rencontres Saint-Gilloises, heeft in de gemeente of in het Cultureel Centrum Jacques Franck een aantal tentoonstellingen georganiseerd als eerbetoon aan de kunstenaars die aan de decoratie van het Stadhuis hebben meegewerkt: Dillens, Paulus, Speeckaert, Alfred Cluysenaar en zijn familie, enz., alsook enkele belangrijke aspecten van de gemeente (geschiedenis, sociale actie, gemeentepolitie, politiek leven, enz.).
[Publicaties van Albert Eylenbosch naar aanleiding van de tentoonstellingen, Archief van het OCMW van Sint-Gillis]
[Affiches voor de tentoonstellingen in Sint-Gillis 1994-1996, Archief van het OCMW van Sint-Gillis]
© Archief van het OCMW van Sint-Gillis – Alle rechten voorbehouden
